Okul dönemi aşıları hijyenik olmayan, kalabalık ortamlarda yapılıyor. Mükerrer aşı uygulamaları olabiliyor. Aşıların sınıflarda hazırlanması ve uygulaması sırasında geçen süre ve kargaşa çocuklarda endişe ve korkuyu artırıyor. Okul dönemi aşıları için çocukların sağlığını ve psikolojisini önceleyen bir uygulama gerekiyor.
Dr. Neşe Yılmaz
TSM Hekimi
Ülkemizde çocukluk çağı ve erişkin aşılamaları kliniklerde uygulanmaktadır. Ancak okul çağı çocuk aşılamaları okullarda uygulanmaya devam ediyor. Uyguladığımız aşılar ilkokul 1. sınıflarda KKK (kızamık, kabakulak, kızamıkçık) ve DaBT-IPA (difteri, asellüler boğmaca, tetanoz ve inaktif polio), 8. sınıflarda ise Td’dir (tetanoz, difteri). Bu aşılardan DaBT-IPA kendi enjektöründe ve kullanıma hazır, diğer aşılar ise flakondan enjektöre çekilerek uygulanmaktadır. Aşının etkinliğinin azalmaması için uygulama anında hazırlanması gerekmektedir. Uygulanan ATS (aşı takip sistemi) nedeniyle yapılan aşının karekodu internet üzerinden Bakanlığa her aşı için tek tek gönderilmektedir.
Aşılar sınıfta hijyenik olmayan ortamda ve genelde öğrenci sıraları üzerinde hazırlanmaktadır. Aşı öncesi ve sonrasında sağlık personelinin el yıkama gibi temel hijyen ihtiyacının karşılanma olanağı yoktur. Sınıfların kalabalıklığı ve günlük çok sayıda aşı uygulama baskısı nedeniyle öğrenci velileriyle yeterli tıbbi görüşme yapılamamaktadır. Çocukların özgeçmiş sorgulaması, aşılama durumu net bilinememekte, örneğin birkaç ay önce yapılan Td aşısı hastanede sisteme girilmemişse gereksiz mükerrer aşı uygulamaları yapılabilmektedir. Aşıların sınıflarda hazırlanması ve uygulanması sırasında geçen süre ve kargaşa; çocuklarda aşıya karşı endişe ve korkuyu artırmaktadır. Aşı sonrası gelişen akut sağlık problemleri sınıf sıraları üzerinde tedavi edilmeye çalışılmaktadır. Sık karşılaşılan korkuya bağlı senkop durumlarında çocuklar yere düşerek çeşitli derecelerde yaralanabilmektedirler.
Sağlık Bakanlığı ilkokul 1. sınıf aşılarını okullar açılmadan önce hazırlayıp, dağıtabilirse; okul tarama muayenesi ile birlikte aşı uygulaması yapılabilir. Böylece aile hekimlerinin iş yükü artırılmamış olur. Ayrıca aşılanmamış çocuklar okul kayıt işlemleri sırasında tespit edilerek aile hekimleri yoksa bir aile hekimine kayıt olması sağlanabilir. 8. sınıflarda ise okullar aşı kartı isteyerek mezuniyet belgelerini hazırlayabilir. Bu esnada aşısız çocuklar için aynı yöntem izlenebilir. Bu sayede aile hekimi olmayan okul çağı çocuklarının aile hekimlerine kayıtları yapılıp, aile hekimleri tarafından takibi sağlanabilir.
Okul çağı dönemi aşıları, bir yaş dönemini ifade etmektedir. Bu aşıların okulda yapılması günümüzde kabul edilemez. Kişilerin koruyucu sağlık hizmetlerinden olan okul çağı çocuk aşılamalarının ASM’lerde aile hekimi gözetiminde, ebeveynlerle görüşülerek uygulanması çocukların sağlığı açısından daha uygun olacaktır.