TTB Halk Sağlığı Kolu, bina yıkımları ile ortaya çıkan asbest maruziyetinin gelecek 20 yılın en büyük halk sağlığı sorunu olacağı uyarısında bulundu.
Tıp Dünyası – ANKARA
Ankara kent merkezinde bulunan Havagazı Fabrikası’nın Büyükşehir Belediyesi tarafından yıkımına başlanmasının ardından gündeme gelen çevre ve sağlık tehdidiyle ilgili tartışmalar, kamuoyunu uzun süre meşgul etti. Bununla birlikte ne çevreye yayılan asbestin derecesiyle ilgili, ne de bölgede buna maruz kalanların gördüğü zarar ile ilgili net bir açıklama yapılabiliyor.
Ülkenin başkentinin ortasında bulunan eski bir bina karga tulumba yıkılabilir mi? Türk Tabipleri Birliği Halk Sağlığı Kolu (TTB – HSK), Türkiye’de son yıllarda giderek artan “kentsel dönüşüm” faaliyetlerinin kentlerin çehresini değiştirmesinin yanı sıra, ekonomik, sosyal, kültürel açılardan birçok değişimi de beraberinde getirdiğini, sağlığa ve çevreye yönelik etkilerinin de bulunduğunu belirtiyor. TTB-HSK, bina yıkımlarının yarattığı çevre kirliliğinin önlenmesi için öncelikle yıkım süreçleri konusunda kapsamlı, sistematik ve uzun vadeli bir program oluşturulması ve uygulanması, bu süreçle ilgili olarak da kamuoyunun şeffaf bir biçimde bilgilendirilmesi gerektiğini vurguluyor.
TTB-HSK’nin değerlendirmeleri ana hatlarıyla şöyle:
Yıkılan binalardan açığa çıkan kirleticiler
Son yıllarda inşaat/yıkıntı atıkları halk sağlığı açısından giderek artan oranda endişe yaratmaktadır. Binaların yıkım süreçlerinde asbest en önemli mesleksel ve çevresel risklerden birini oluşturmaktadır. Bazı ülkeler bu yıkım süreçlerinde, asbest izlem ve kontrolü ile ilgili programlar oluşturarak tehlikeyi kontrol altına almaktadır.
Asbest liflerini salınması
Asbest liflerinin havaya salınması asbest içeren ürünlerin kullanımı, asbest içeren malzemelerin bulunduğu binaların bakım, yıkım, yenilenme ve tadilatları sırasında asbest içeren malzemenin bozulmasıyla oluşmaktadır. Bu nedenle bu tip asbestli malzemelerin bulunduğu binaların, yıkım, bakım, onarım ve yenilenme çalışmalarında çok özel önlemlerin alınması ve bu önlemlerin ciddi bir şekilde denetlenmesi gerekmektedir.
Asbestin sağlık üzerine etkileri
Asbestin neden olduğu sağlık sorunları esas olarak akciğer kanseri, akciğer zarı kanseri (Mezotelyoma) ve kanser dışı ağır ve ilerleyici akciğer hastalığı (Asbestosis) olarak sayılabilir.
Asbestten Korunma
Asbeste bağlı sağlık etkilerinden korunmada en önemli konu maruz kalımın engellenmesidir. Asbestli binaların yıkımı sırasında, yakında yerleşim yeri, okul, işyeri olması ile toplum genelinde maruziyet artmaktadır. Bu nedenle, asbestten korunmanın bileşenlerinden biri de yıkım ile ilgili çevresel risk değerlendirmesi yapılmasıdır.
Ne olmalı?
Binaların gerekli önlemler alınmadan yıkılması durumunda hem yıkımda çalışan işçiler, hem de çevrede yaşayanlar yoğun asbest maruziyetine uğrayacaklardır. 2010 yılına kadar yapılan inşaatlarda asbest varlığı düşünüldüğünde, bu yapıların yıkımıyla ortaya çıkacak asbest maruziyetinin gelecek 20 yılın en büyük halk sağlığı sorunu olması kaçınılmazdır. 2000 ile 2010 yılları arasında en az 1 milyon ton asbest kullanıldığı tahmin edilmektedir. Yıkım süreçleri konusunda kapsamlı, sistematik ve uzun vadeli bir program oluşturulmalı ve uygulanması sağlanmalıdır. Söz konusu yıkımda, tehlikenin devam edip etmediği konusunda ve alınan önlemlerle ilgili kamuoyunun bilgilendirilmesi gerekmektedir.