Yunanistan Tabipler Birliği Başkanı Dr. Michail P. Vlastarakos'un, Yunanistan'da sağlık hizmetlerinin durumuna ilişkin makalesini Türkçe ve Yunanca olarak yayımlıyoruz.
YUNANİSTAN'DA SAĞLIK HİZMETLERİNDE BUGÜNKÜ DURUM
Dr. Michail P. Vlastarakos
Yunanistan Tabipler Birliği Başkanı
Yunanistan’ın 2015 yılı bütçesi ülkede sağlığı tehlikeli bir mecraya sürüklemektedir ve sağlık alanına bütçeden ayrılan pay GSYH’nin (gayrı safi yurt içi hâsıla) %4,3’üdür. GSYH’da %6’lık pay alt sınır olarak kabul edildiğinden ve Avrupa ortalaması da GSYH’nın %6,9’u olduğundan, bu durum ülkemize çöken insani krizin anlaşılmasını mümkün kılmaktadır.
2014 yılı bütçesi ile karşılaştırıldığında bu yılın bütçesinde %0,8’lik bir daralma vardır ve bu da 1,5 milyar Euro azalma anlamına gelmektedir. 2015 yılı kurumsal bakım dışı ilaç harcamaları 2 milyar Euro’ya ulaşacaktır. Bugün 11 milyon nüfuslu ülkede 3 milyon kişi sigortasızdır; Avrupa’da ortalama 320 Euro olan kişi başına ilaç giderleri 179 Euro’dur. İlaç giderleri söz konusu olduğunda hastalardan yaklaşık %30 oranında katkı beklenmektedir ve yaklaşık 1.300 ilaç için devletin herhangi bir desteği söz konusu değildir.
TEMEL SAĞLIK HİZMETLERİ VE HALK SAĞLIĞI
Yunanistan’da temel sağlık hizmetleri son derece zayıflamış durumdadır. Sağlık hizmetlerinde kamusal yapılanma çok sınırlıdır ve sigortalı yurttaşlara sağlık hizmetleri satın almak üzere 2012 yılında faaliyete geçen Ulusal Sağlık Hizmetleri Teşkilatı (EOPYY) temel sağlık hizmetleri alanındaki ihtiyacı karşılayamamaktadır. Bu sistem toplam sekiz milyon vizitenin giderini karşılarken gerekli vizite sayısı 30 milyondur.
Sistemle sözleşmeli olarak çalışan doktorlara her hasta vizitesi için çok düşük, 10 Euro ödeme yapılmaktadır. Dolayısıyla, ülkede kendi hesabına çalışan 30 bin doktor varken bu sistemde sözleşmeli çalışan doktor sayısı yalnızca 5 bindir.
Kent merkezlerinde uğranıldığında hizmet verecek, temel sağlık hizmetleri kapsamında sağlık merkezleri bulunmamaktadır. Kentlerin dış mahallerinde ve kırsal kesimde bulunan sağlık merkezleri ise asgari sayıda sağlık personeli ile çalışmaktadır ve halka verdikleri hizmetler de yetersiz kalmaktadır.
Bu durumun bir sonucu olarak, hafif rahatsızlıklar dâhil olmak üzere temel sağlık hizmetleri için hastanelere başvuranların sayısında son yıllarda %70 oranında artış olmuştur.
Halk sağlığı alanındaki imkânlar ve tesisler, bunların arasında özellikle mültecilerin-göçmenlerin geçiş noktalarında yer alanlar bu yılki yoğun mülteci-göçmen akımı nedeniyle ve yüksek bir salgın riskiyle birlikte ağır bir sınavdan geçmiştir. Verem, hepatit, AİDS, sıtma ve hatta çocuk felci gibi bir süredir hiç görülmeyen ya da çok azalan hastalıklar bile yeniden baş göstermeye başlamıştır.
ÖZEL KLİNİKLER
Özel klinikler ve klinik laboratuvarları, doktorların başka yerlere gitmelerine yol açan büyük ekonomik kriz nedeniyle düşük performans içindedir. Son üç yıl içinde özellikle eğitim düzeyleri yüksek gençler başta olmak üzere yaklaşık 15 bin doktor başka yerlere gitmiştir. Yunanistan’daki özel hastaneler modern donanıma sahiptir; ancak ekonomik kriz nedeniyle hizmetlerinde sorunlar yaşanmaktadır.
KAMU HASTANELERİ
Kamu hastaneleri eliyle verilen sağlık hizmetleri bugün de halk sağlığının temel direği durumundadır; ne var ki son on yıldır bu hastanelerin sistematik biçimde gözden çıkarılmasına tanık oluyoruz. Kaynak yetersizliği, birimlerin ve personelin değerlendirmeye tabi tutulmaması ve modern bir organizasyonun yokluğu, gündelik yaşamı zorlu kılan başlıca sorunlardır. Temel sağlık hizmetlerinin tamamen çözülmesine yol açan son yasa büyük bir iş yükünü zaten bocalayan hastanelere aktaracak, sonuçta ülkedeki ikinci kademe hizmetler de bozulacaktır.
Sözleşmelere dayanan politikaların yol açtığı sonuçlar arasında çarpıcı ödenek yetersizlikleri, tıbbi ve diğer personel alımlarının ertelenmesi, donanım alımında ve yenilenmesinde eksiklikler, maaşlarda sürekli azalmalar ve kuşkulu ilaçların ve diğer tüketim kalemlerinin artışı yer almaktadır. 2014 yılında hastanelerin işletme giderleri için tahsis edilen bütçelerle temel hizmetler bile güçlükle verilebilmektedir. Bu arada muayene ve hastane giderlerinin giderek artan bir bölümü hastalara yüklenmekte ve bu da hastane bütçelerindeki açıkları azaltmanın bir yolu olarak görülmektedir.
Hastanelerin işleyişinde kamusallık özelliğinin terk edilmesi; ilaç tedavisinde, malzemelerinde ve donanımında görülen çarpıcı yetersizlikler, doktorların maaşlarında %45-50’ye varan azalmalar ve hastanelerde yeterince doktor bulunmaması, hastanelerce verilen sağlık hizmetlerini zayıflatmış, genç doktorlar işsizliğe ve göçe sürüklenmiştir.
Nöbet programları artık güvenli değildir. Nöbet hizmetlerinin önemlice bir bölümü ücretsizdir. Getirilmeye çalışılan derme çatma çözümlerle birlikte, birleştirmelere ve hastane yapılanmalarının ortadan kaldırılmasına dayanan yeni yapılanma, her planlama çabasında başarısızlığa yol açmaktadır.
****
ΑΡΘΡΟ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ
ΜΙΧΑΗΛ Π. ΒΛΑΣΤΑΡΑΚΟΥ
Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΗΜΕΡΑ
Ο προϋπολογισμός του 2015 οδηγεί την Υγεία στην Ελλάδα σε επικίνδυνη τροχιά και βρίσκεται αυτή τη στιγμή στα 4,3% του ΑΕΠ. Εάν ληφθεί υπόψη ότι το όριο ασφαλείας ενός συστήματος είναι 6% του ΑΕΠ και ο μέσος ευρωπαϊκός όρος είναι 6,9% του ΑΕΠ, τότε είναι δυνατό να καταλάβουμε την ανθρωπιστική κρίση που μαστίζει τη χώρα μου.
Ο φετινός προϋπολογισμός του 2015 σε σχέση με το 2014 είναι μειωμένος κατά 0,8%, δηλαδή 1,5 δισ. Ευρώ. Ο προϋπολογισμός της εξωνοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης για το 2015 θα ανέλθει στα 2 δισ. Ευρώ. Σήμερα, σε έναν πληθυσμό 11 εκατομμυρίων πολιτών, τα 3 εκατομμύρια είναι ανασφάλιστοι και η μέση φαρμακευτική δαπάνη κατά κεφαλή είναι 179 Ευρώ, όταν ο μέσος ευρωπαϊκός όρος είναι 320 Ευρώ. Οι ασθενείς καλούνται να πληρώσουν συμμετοχή της τάξης του 30% περίπου και 1.300 φάρμακα περίπου δεν αποζημιώνονται από το Κράτος.
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ & ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ
Η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας στην Ελλάδα, είναι πλήρως αποδυναμωμένη. Υπάρχουν ελάχιστες δημόσιες δομές και ο Εθνικός Οργανισμός Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ), ο οποίος άρχισε να λειτουργεί από το 2012, προκειμένου να αγοράζει υπηρεσίες υγείας για τους ασφαλισμένους πολίτες, δεν καλύπτει τις ανάγκες της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Καλύπτει ένα σύνολο 8 εκατομμυρίων επισκέψεων, ενώ απαιτείται κάλυψη 30 εκατομ. επισκέψεων.
Η ιατρική επίσκεψη που αποζημιώνεται για συμβεβλημένους ιατρούς με τον Οργανισμό αυτό είναι πολύ υποβαθμισμένη, 10 Ευρώ, με αποτέλεσμα, μόνο 5.000 ιατροί σε όλη τη χώρα από τους 30.000 περίπου, που ασκούν ελεύθερο επάγγελμα, να είναι συμβεβλημένοι με τον Οργανισμό αυτόν.
Κέντρα Υγείας, τα οποία να εφημερεύουν για να περιθάλπονται οι ασθενείς σε δομές Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας δεν υπάρχουν στα αστικά κέντρα. Υπάρχουν σε ημιαστικές και αγροτικές περιοχές, με ελάχιστο όμως προσωπικό και πλημμελή περίθαλψη του πληθυσμού.
Αποτέλεσμα όλων αυτών, να έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια η προσέλευση των ασθενών για πρωτοβάθμια περίθαλψη στα Νοσοκομεία, ακόμη και για μια απλή ίωση, κατά 70%.
Οι δημόσιες δομές υγείας, ιδίως αυτές που λειτουργούν στις πύλες εισόδου προσφύγων – μεταναστών, δοκιμάζονται εντόνως αυτή την περίοδο με την πρωτοφανή έξαρση του μεταναστευτικού κινήματος και του κινδύνου μεγάλης διασποράς επιδημιών. Άρχισαν να επανεμφανίζονται ασθένειες οι οποίες είχαν εξαφανισθεί ή μειωθεί, όπως φυματίωση, ηπατίτις, AIDS, ελονοσία, ακόμη και πολυομυελίτις.
ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΙΑΤΡΕΙΑ
Τα Ιδιωτικά Ιατρεία και τα Εργαστήρια υπολειτουργούν, λόγω της μεγάλης ύφεσης, με αποτέλεσμα, τη μετανάστευση των ιατρών. Τα τελευταία 3 χρόνια, έχουν μεταναστεύσει περίπου 15.000 ιατροί, ιδίως νέοι, με υψηλό μορφωτικό επίπεδο.
Τα Ιδιωτικά Θεραπευτήρια στην Ελλάδα είναι σύγχρονα, αλλά η λειτουργία τους καθίσταται προβληματική, λόγω της οικονομικής κρίσης.
ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ
Το Δημόσιο Νοσοκομειακό Σύστημα Υγείας παραμένει ο βασικός πυλώνας περίθαλψης του λαού και την τελευταία δεκαετία παρακολουθούμε τη συστηματική απαξίωσή του. Η υποχρηματοδότηση, η απουσία αξιολόγησης μονάδων και στελεχών και η σύγχρονη οργάνωση είναι μείζονα προβλήματα που καθιστούν οδυνηρή την καθημερινότητα. Ο πρόσφατος νόμος που οδήγησε σε πλήρη διάλυση την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας θα μετακυλήσει τεράστιο φόρτο εργασίας στα ήδη παραπαίοντα Νοσοκομεία, με αποτέλεσμα τη διάλυση και της δευτεροβάθμιας περίθαλψης στον τόπο μας.
Οι μνημονιακές πολιτικές έχουν οδηγήσει σε δραματική υποχρηματοδότηση, αναστολή πρόσληψης ιατρικού και λοιπού προσωπικού, έλλειψη ανανέωσης και προμήθειας εξοπλισμού, συνεχή μείωση αποδοχών και προμήθεια αμφιβόλου ποιότητας φαρμακευτικού και αναλώσιμου υλικού. Οι προϋπολογισμοί λειτουργικών δαπανών των Νοσοκομείων για το 2014 μετά βίας μπόρεσαν να πρoσφέρουν βασικές υπηρεσίες, ενώ η μεταφορά στις τσέπες των ασθενών όλο και μεγαλύτερου μέρους της δαπάνης εξέτασης και νοσηλείας τείνει να καταστεί μέθοδος κάλυψης των ελλειμμάτων στα Νοσοκομεία.
Η αποδόμηση του δημόσιου χαρακτήρα λειτουργίας των νοσοκομειακών δομών, οι δραματικές ελλείψεις σε φάρμακα, υλικά, μηχανήματα, η μεγάλη μείωση των αποδοχών του προσωπικού, που φτάνει το 45-50% και οι κενές θέσεις των ιατρών στα Νοσοκομεία, οδηγούν τη νοσοκομειακή περίθαλψη σε αποδυνάμωση και το νέο γιατρό σε ανεργία και μετανάστευση.
Τα προγράμματα εφημέρευσης δεν είναι πλέον ασφαλή, μεγάλος όγκος εφημεριών μένει απλήρωτος και τα νέα οργανογράμματα με τις συγχωνεύσεις και καταργήσεις νοσοκομειακών δομών και τις εμβαλωματικές λύσεις οδηγούν σε αποτυχία κάθε σχεδιασμό.